राष्ट्रीय नागरी सेवा दिन

 आज 21 एप्रिल...

राष्ट्रीय नागरी सेवा दिन, National Civil Services Day...

 

भारत दरवर्षी 21 एप्रिल रोजी राष्ट्रीय नागरी सेवा दिन साजरा करतो. स्वतंत्र भारताचे पहिले गृहमंत्री सरदार वल्लभभाई पटेल यांनी 1947 मध्ये दिल्लीच्या मेटकाफ हाऊसमध्ये प्रशासकीय सेवा अधिकाऱ्यांच्या परिवीक्षाधीनांना संबोधित केले त्या दिवसाच्या स्मरणार्थ हा दिवस साजरा केला जातो.

 

नागरी सेवा म्हणजे काय..?

 

नागरी सेवा हे राज्याच्या प्रशासकीय यंत्रणेला इंग्रजीत दिलेले सामान्य नाव आहे. हा शब्द प्रथम ब्रिटीश प्रशासनामध्ये भारतात आणि नंतर यूके (1854) मध्ये सादर करण्यात आला आणि केंद्र सरकारद्वारे नियुक्त केलेल्या नागरी (म्हणजे, गैर-लष्करी आणि गैर-न्यायिक) प्रशासकांसाठी जवळजवळ सर्वव्यापी समानार्थी बनला आहे.

 

भारतातील नागरी सेवांचे कोणते प्रकार आहेत..?

 

भारतातील नागरी सेवा तीन मुख्य श्रेणींमध्ये विभागल्या आहेत: अखिल भारतीय सेवा, केंद्रीय नागरी सेवा आणि राज्य नागरी सेवा. अखिल भारतीय सेवांमध्ये भारतीय प्रशासकीय सेवा (IAS), भारतीय पोलीस सेवा (IPS) आणि भारतीय वन सेवा (IFoS) यांचा समावेश होतो.

 

भारतातील नागरी सेवांच्या घटनात्मक तरतूदी कोणत्या आहेत..?

 

भारतीय राज्यघटनेच्या या विशिष्ट भागांतर्गत A-308 ते 323 अंतर्गत विस्तृत तरतुदी केल्या आहेत आणि हे लेख केंद्र आणि राज्य सरकारच्या अंतर्गत असलेल्या सेवांबद्दल स्पष्ट करतात आणि जे नागरी सेवांचे स्थायी सदस्य बनतात त्यांच्यावर सर्व अधिकार आणि अधिकार आहेत.

 

नागरी सेवकांची जबाबदारी आणि कर्तव्ये काय आहेत..?

 

सार्वजनिक सेवा वितरण: नागरी सेवक नागरिकांपर्यंत सार्वजनिक सेवा पोहोचविण्याची जबाबदारी घेतात. यामध्ये आरोग्यसेवा, शिक्षण, वाहतूक, कायद्याची अंमलबजावणी आणि सामाजिक कल्याण यासारख्या सेवा प्रदान करणे समाविष्ट आहे. या सेवा सुलभ, कार्यक्षम आणि लोकांच्या गरजा पूर्ण करतात याची खात्री करण्यासाठी ते कार्य करतात.

 

भारतातील नागरी सेवेतील अधिकाऱ्यांना प्रशिक्षण देण्यासाठी 1800 साली कोणते कॉलेज सुरू केले होते..?

 

फोर्ट विल्यम कॉलेजची स्थापना लॉर्ड वेलस्ली यांनी केली होती, ज्यांनी 1798 ते 1805 पर्यंत भारताचे राज्यपाल म्हणून भारतातील ब्रिटिश नागरी सेवकांच्या शिक्षण आणि प्रशिक्षणाची गुणवत्ता सुधारण्याच्या उद्देशाने काम केले होते.

 

लोकशाहीत जबाबदार नागरिकांची कोणती चार कर्तव्ये आहेत..?

 

वैज्ञानिक स्वभाव, मानवतावाद आणि चौकशी आणि सुधारणेची भावना विकसित करणे. सार्वजनिक मालमत्तेचे रक्षण करणे आणि हिंसाचार टाळणे. वैयक्तिक आणि सामूहिक क्रियाकलापांच्या सर्व क्षेत्रात उत्कृष्टतेसाठी प्रयत्न करणे, जेणेकरून राष्ट्र सतत प्रयत्न आणि कर्तृत्वाच्या उच्च पातळीपर्यंत पोहोचेल.

 

देशातील सर्व नागरिकांना समर्पित भावनेने नागरी सेवा देणाऱ्या कर्मचाऱ्यांचा सन्मान करण्याचा दिवस. या सर्व प्रशासकीय यंत्रणेला आज नागरी सेवा दिनाच्या हार्दिक शुभेच्छा..